Jan III Sobieski
Urodził się 17 sierpnia1629 roku w Olesku, zmarł 17 czerwca1696 w Warszawie)– król Polski od 1674 roku, hetman wielki koronny od 1668 roku, hetman polny koronny od 1666 roku, marszałek wielki koronny od 1665 roku, a chorąży wielki koronny od 1656 roku. Syn kasztelana krakowskiego, od 1649 roku brał udział w walkach z Kozakami, między innymi w ramach wyprawy zborowskiej. Ciężko ranny w bitwie pod pod Beresteczkiem w 1651 roku. W 1654 roku członek poselstwa wysłanego do Konstantynopola.
Walczył z Rosjanami, Kozakami, Szwedami i Siedmiogrodzianami. Wszedł do stronnictwa profrancuskiego. W 1665 roku poślubił dawną dwórkę królowej Ludwiki Marii, Marię Kazimierę d’Arquien. W tym samym roku wybrany marszałkiem wielkim koronnym, a rok później – hetmanem polnym koronnym. W 1667 roku odniósł wielkie zwycięstwo pod Podhajcami, rozbijając przeważające siły turecko-tatarskie. Od 1668 roku posiadał buławę hetmana wielkiego koronnego.
W 1674 roku, po śmierci Michała Korybuta Wiśniowieckiego, obrano Jana III Sobieskiego polskim królem. W 1683 roku, na mocy zawartego traktatu sojuszniczego, wyruszył na odsiecz habsburskiej stolicy. Na przedpolach Wiednia walnie przyczynił się do rozgromienia sił tureckich Kary Mustafy. Następnie odniósł świetne zwycięstwo pod Parkanami. Wojna z Turcją nie przyniosła jednak Polsce trwałych korzyści, zamiast tego diametralnie wzmacniając pozycję Austrii. Polityka króla Jana III Sobieskiego poniosła także porażki w kontaktach z Rosją (niekorzystny pokój Grzymułtowskiego) i w swojej polityce mołdawskiej. Nie zdołał wreszcie zrealizować najważniejszego dla siebie projektu: osadzić na tronie swojego syna Jakuba Sobieskiego.
Sobieski zasłynął jako mecenas kultury. Roztoczył opiekę nad zdolnymi architektami (Tylmanem z Gameren, Andreasem Schlüterem, Augustynem Loccim, Danielem Schultzem, Jerzym Eleuterem Szymonowiczem-Siemiginowskim), humanistami (Wespazjanem Kochowskim, Joachimem Pastoriusem, Wojciechem Stanisławem Chrościńskim, Janem Schultzem-Szuleckim), matematykami i astronomami (Janem Heweliuszem, Adamem Kochańskim). Wielu z nich indygenował i nobilitował. Zgromadził dużą bibliotekę. Wybudował pałac w Wilanowie, ufundował kościół kapucynów (jako votum za wiktorię wiedeńską, gdzie spoczywa jego serce) i kościół św. Kazimierza na Nowym Mieście w Warszawie oraz Kaplicę Królewską w Gdańsku. Przebudował również jedną z kamienic na lwowskim rynku. Był członkiem pierwszego na świecie towarzystwa geograficznego Accademia cosmografica degli argonauti, założonego przez weneckiego franciszkaninaVincenza Marię Coronelliego.
Prawie całe żołnierskie życie Sobieski spędził na zmaganiach z jednym przeciwnikiem – Imperium Osmańskim (i jego sojusznikiem – Kozakami). Jednak o jego wielkości świadczyły nie tylko odnoszone w południowym teatrze działań zwycięstwa. Pod jego okiem w armii Rzeczpospolitej zaszły poważne zmiany, związane oczywiście ze specyfiką prowadzonych przez nią wojen.
Jan Sobieski bardzo cenił na polu walki chorągwie husarskie – były jego ulubionym rodzajem broni. Dlatego od 1673 roku systematycznie podnosił ich liczebność i dążył do zwiększenia wartości bojowej tej ciężkozbrojnej kawalerii. Już jako hetman polny koronny Sobieski przystąpił do zreformowania armii w celu podniesienia jej sprawności bojowej. Jego plan polegał na stopniowej rezygnacji z pospolitego ruszenia i podniesieniu rangi stałego wojska zaciężnego. Istotną zasługą Sobieskiego było stworzenie systemu, w którym obniżenie stanów liczebnych w mniejszym stopniu dotyczyło oficerów, podoficerów oraz doświadczonych żołnierzy. Dzięki temu w momencie mobilizacji mógł szybko obudować potencjał bojowy armii.
W działaniach reformatorskich wzorował się przede wszystkim na praktyce francuskiej, ale nie zaniedbywał też wzorców narodowych. Duży wpływ na jego decyzje miały projekty Andrzeja Maksymiliana Fredry.
Dotyczyło to nie tylko taktyki, ale także takich elementów, jak strój piechoty, musztra czy… spolszczenie kadry. Dzięki owym reformom w Rzeczypospolitej powstało nowoczesne wojsko, którego zalety podczas kampanii chocimskiej w 1673 roku i wiedeńskiej w 1683 roku poznała całą Europa.